کرانیوتومی چیست؟

کرانیوتومی عملی است که در آن قسمتی از استخوان‏‎ ‎جمجمه جهت دسترسی به بافت مغز‎ ‎برداشته می‌شود‎.‎‏ شامل انواع ‏بسیار متفاوتی از شیوه هاست که در درون سر قابل انجام است. علیرغم شیوه های متفاوت، تمامی آنها دارای ‏روند بهبود یکسانی هستند. آنچه که از بیرون برای همه قابل مشاهده است، خطی از بخیه با سوزن یا بخیه ‏های نایلونی بر روی سر است.‏

مدت زمان بهبود بعد از عمل کرانیوتومی چقدر است؟

این مسئله بستگی به موارد زیر دارد:‏

‏۱٫‏ شدت بیماری شما قبل از عمل چقدر بوده باشد.‏
‏۲٫‏ آیا قبل یا بعد از عمل، مشکلات عصبی داشته اید.‏
‏۳٫‏ هرگونه عوارض ناشی از بیماری یا جراحی.‏
‏۴٫‏ سن شما.‏
‏۵٫‏ تاثیرات ناشی از هرگونه درمان های پس از عمل نظیر پرتودرمانی در طول مدت بهبودی.‏
‏۶٫‏ سایر شرایط دارویی.‏

موارد بسیار متفاوتی وجود دارند که بر روند بهبودی شما تاثیر می گذارند، از اینرو تعیین زمان دقیق در این ‏مورد دشوار است. توجه به این نکته مهم است که تحمل شما در مقابل درد و داروها دارای تاثیراتی هستند ‏که همین مسئله موجب می شود سرعت بهبود در افراد متفاوت شود.‏
با در نظر گرفتن موفقیت آمیز بودن روند عمل جراحی، شما باید مراحلی را بعد از آن طی کنید. این مراحل ‏به دو هفته اول بعد از عمل، یک ماه بعد و سه ماه بعد از گذشت عمل تان تقسیم می شود که باید برای ‏ویزیت بعد از عمل به پزشک تان مراجعه کنید.‏

دو هفته اول

در این مدت، روند بهبود شما به سریع ترین شکل اتفاق می افتد. در ابتدا زمانی که از بیمارستان مرخص ‏می شوید ممکن است احساس کنید که می توانید هر کاری را با آسودگی انجام دهید. در مدت زمان ‏حضورتان در بیمارستان، استراحت کرده و تمامی اقدامات برای مراقبت از شما انجام شده است. زمانی که به ‏منزل می روید، باید کارهای بیشتری انجام دهید و ممکن است احساس خستگی بیشتری کنید. این حالت ‏عادی است و معمولا در اواسط روز نیاز به استراحت کردن و خوابیدن دارید. این خستگی به تدریج و به مرور ‏زمان از بین می رود. در اولین قرار ملاقات بعد از عمل، احتمالا همچنان احساس خستگی دارید و از ‏داروهای تجویز شده برای دردتان استفاده می کنید. بخیه ها یا گیره های زخم به طور کامل در مدت ۱۴-۷ ‏روز اول بعد از جراحی برداشته می شوند.‏

معمولا متوجه می شوید که حافظه شما در بهترین وضعیت قرار ندارد و ظاهرا قادر به تمرکز بر یک موضوع ‏برای مدتی طولانی نخواهید بود. اگر شما در گذشته زیاد مطالعه می کردید، ممکن است در این وضعیت این ‏کار برایتان دشوار باشد. این وضعیت به تدریج بهبود می یابد و بر افراد متفاوت به شیوه های متفاوت تاثیر ‏می گذارد. این حالت ناتوانی در تمرکز بر مسائل، می تواند بر اعتمادبه نفس شما تاثیر گذارد؛ به خاطر داشته ‏باشید که این وضعیت بهتر می شود! مهم است که در مدت زمان ابتدایی دوران بهبودی، کسی را داشته ‏باشید که به او تکیه کنید. معمولا این موارد را در اولین ویزیت کلینیکی یا حدود دو هفته بعد از عمل، به ‏شما توصیه می کنیم.‏

دو ماه بعد

در این هنگام شما دشواری ها و خطرات را پشت سر گذاشته اید و در انتظار بازگشت به محل کارتان ‏هستید. پیاده روی منظم و انجام سایر انواع ورزش ها زیر نظر پزشک، می تواند به شما در رسیدن به این ‏مرحله کمک کند. زمانی که برای ویزیت بعدی بعد از عمل مراجعه کردید، در مورد تمامی این موارد با شما ‏صحبت خواهد شد. در این ویزیت، شما مورد معاینه و ارزیابی قرار می گیرید و طرحی به عنوان مراحل ‏بعدی بهبود تعیین خواهد شد. ممکن است شما نیاز به توانبخشی داشته باشید، که در این صورت پزشک ‏جراح اعصاب شما باید گزارشی از روند پیشرفت شما را در اختیار داشته باشد. برخی افراد سریع تر از ‏سایرین می توانند به روال عادی انجام کارهای خود بازگردند و این مورد باید مورد ارزیابی قرار گیرد. نیروی ‏حیاتی و بنیه شما در این مرحله، به مراتب بهتر خواهد شد. روند بهبود همچنان ادامه خواهد داشت.‏

توجه به این نکته حائز اهمیت است که بازگشت به کار، معمولا تصمیمی است که به طور مشترک توسط ‏پزشک و بیمار اتخاذ می شود. اگر پزشک شما از شرایط کاری شما مطلع نیست، انتظار می رود که خود ‏بیمار، ارزیابی صادقانه ایی از وضعیت و توانایی هایش داشته باشد و آنها را به پزشک گزارش کند. اعضای ‏خانواده هم نقش بسیار سودمندی در این مرحله دارند. تاثیرات مشابهی هم در رابطه با رانندگی اتفاق می ‏افتد. به طور کلی، اگر بیمار قصد رانندگی دارد، نباید از داروی مسکن (نورکو، فیوریست، هیدرکودون، …) ‏استفاده کند.‏

سه ماه بعد

اکثر افراد در طول این مدت به محل کار خود بازمی گردند. بازگشت شما باید به طور تدریجی باشد، چراکه ‏بنیه و نیروی شما هنوز در حال بهبود است. به خاطر بیاورید که چقدر طول می کشد بعد از یک تعطیلات ‏طولانی به روال عادی کاری تان بازگردید، …حال باید بعد از یک عمل جراحی این اتفاق بیفتد. مسلماً شما ‏باید آرام آرام به روال عادی کارتان بازگردید.‏

معمولا توصیه ما به شما این است که برای بازگشت به مسئولیت های کامل، چند هفته اول را به صورت ‏نیمه وقت یا با انجام کارهای سبک و راحت شروع کنید. مهم است که تلاش کنید و تمارین ورزشی و سایر ‏تکالیف و وظایف تان را به صورت مرحله به مرحله افزایش دهید، چراکه در غیر اینصورت ممکن است اعتماد ‏به نفس تان را از دست دهید و مدت زمان بهبودی تان طولانی شود. اگر سعی کنید خیلی زود همه امور را ‏به عهده بگیرید، همه چیز به نظرتان دشوار می آید.‏

تعیین وقت قبلی بعد از عمل به چه ترتیبی است؟

بعد از ترخیص از بیمارستان، شما باید در فواصل تعیین شده با متخصصان خود ملاقات داشته باشید:‏

جراح اعصاب : در مدت ۱۴-۱۰ روز بعد از عمل
پزشک موضعی: در مدت یک ماه اول
متخصص تومورشناسی: در صورت نیاز
متخصص عکسبرداری از غدد: در صورت نیاز
توانبخشی: در صورت نیاز

داروها

شما در زمان ترخیص از بیمارستان، داروهای مشخصی را دریافت خواهید کرد. لازم است که به مصرف ‏برخی از داروها ادامه دهید و استفاده برخی دیگر را کاهش داده یا متوقف سازید. مهم است بدانید که ‏مصرف کدام داروها را و با چه دوز مصرفی ادامه دهید. جراح اعصاب شما صرفاً مسئول دادن داروهایی به ‏شماست که به عنوان بخشی از درمان جراحی اعصاب به شما تجویز خواهد شد. تمام شدن داروها، به معنای ‏توقف استفاده از آنها نیست؛ در صورت هرگونه سوال، با مطب پزشک تماس بگیرید.‏

انواع داروهای متداول

هر نوع دارویی که داروساز در رابطه با اثرات جانبی و تداخلات دارویی به شما می دهد، جایگزین داروهای ‏قبلی خود نکنید. دقیقاً طبق تجویز دارویی تان عمل کنید.‏

داروی استروئیدی (مثل دگزامتازون یا دیکادرون)‏

این دارو موجب کاهش هرگونه تورم در مغز یا اطراف اتساع عروق اخیراً پیچ خورده می شود. اگر عمل ‏جراحی شما مربوط به تومور هاست و شما تحت پرتو درمانی هستید، مقدار دوز تجویزی این دارو به تدریج ‏کاهش می یابد، به طوریکه در طول درمان ادامه داشته و بعد از پرتو درمانی متوقف می شود. در اکثر موارد ‏مرتبط با عمل باز جمجمه، مصرف این دارو به سرعت کاهش یافته و در عرض چندین هفته قطع می شود. ‏بسیاری از بیمارانی که در آنها عمل باز جمجمه انجام شده است، نیازی به دگزامتازون ندارند. به جز تومورها ‏و اتساع شدید عروق که از طریق این داروهای درون وریدی قابل درمان هستند، معمولا در سایر موارد در ‏زمان ترخیص از بیمارستان، تجویز این داروها غیرمتداول هستند.‏

داروی ضدتشنج (داروهای جلوگیری از حملات صرع)‏

این داروها برای جلوگیری از بروز حملات صرع در شما می باشد. پزشک جراح اعصاب یا متخصص اعصاب ‏شما در مورد نیاز به تجویز این دارو تصمیم خواهند گرفت. اگر شما هیچ گونه حمله صرعی نداشته اید، ‏ممکن است نیازی به این دارو نباشد. معمولا تمامی بیماران مبتلا به حملات صرع، داروی ضدتشنج دریافت ‏می کنند. لازم است که از تاثیرات جانبی داروهایتان آگاه باشید و سطح خون شما باید تحت کنترل باشد ‏‏[در این مورد به بروشور مربوط به داروهای متداولی همچون دیلانتین، تگرتول) مراجعه نمایید.

آرام بخش های عضلانی (روباکسین، فلکسیریل)‏

این داروها معمولا برای تسکین درد مرتبط با برش های ایجادشده در ماهیچه فک سودمند هستند. بسیاری ‏از بیماران درمی یابند که این آخرین دارویی است که باید قطع کنند و آن را استفاده خواهند کرد.‏

مراقبت از زخم

جراح های مختلف این اقدام را به شیوه های متفاوتی انجام می دهند. بعد از ترخیص از بیمارستان، ما می ‏خواهیم که محل زخم تمیز نگه داشته شود. بهتر است بعد از ۴۸ ساعت استحمام کنید و محل زخم را ‏خشک نگه دارید. معمولا در زمان ترخیص از بیمارستان، محل زخم باندپیچی شده نیست. قرمزی بیش از ‏حد، التهاب، خشکی یا تب بالا از علائم عفونت هستند. در صورت مشاهد هریک از این موارد سریعا با جراح ‏اعصاب خود تماس بگیرید.‏

کشیدن بخیه ها

در برخی از بیماران، بخیه های نایلونی و در برخی دیگر گیره های فلزی وجود دارد. جراح شما در مورد ‏زمان برداشتن و کشیدن بخیه ها تصمیم می گیرد که معمولا حدود ۷ الی ۱۰ روز پس از عمل می باشد، ‏البته در صورتی که نیاز به انجام عمل مجدد نباشد. اما در صورت عمل مجدد، بخیه ها ۱۴-۱۰ روز بعد از ‏عمل یا قبل از شروع به پرتو درمانی کشیده می شوند. پزشک جراح، پزشک بخش یا درمانگاه یا پرستار این ‏بخیه ها را می کشند.‏