اگر از کمر درد رنج می برید، تنها کسی نیستید که چنین تجربه ای را دارید. تخمین ها حاکی از آن است که ۷۵ تا ۸۵ درصد از آمریکایی ها در طول عمر درد کمر را به نوعی تجربه خواهند کرد. اگر چه کمردرد می تواند بسیار ناتوان کننده و دردناک باشد، اما حدوداً در ۹۰ درصد کلیه موارد مربوط، درد بدون جراحی بهبود بخشیده می شود. با این حال، ۵۰ درصد از بیمارانی که از نوعی کمر درد رنج می برند،در عرض یک سال درد متناوب خواهند داشت.
ستون فقرات کمری
ستون فقرات لومبار (کمر) شامل پنج مهره در قسمت پایین ستون مهره ها بین دنده ها و لگن می باشد. استخوان ها یا همان مهره هایی که ستون فقرات پشت شما را شکل می دهند توسط دیسک های کوچکی محافظت می شوند. این دیسک ها گرد و تخت هستند، و لایه بیرونی سخت (حلقوی) دارند که یک ماده ژله مانند به نام هسته را احاطه می کنند. دیسک ها بین هر یک از مهره ها در ستون فقرات قرار گرفته اند و به عنوان کمک فنر (ضربه گیر) برای استخوان های ستون فقرات عمل می کنند. رباط های ضخیم متصل به مهره ها، مواد نرم دیسک را در محل نگه می دارند. از ۳۱ جفت عصب و ریشه نخاعی، پنج جفت عصب کمری (L1 -L5) و پنج جفت عصب ساکروم (S1 – S5) در ابتدای ناحیه ی کمری به هم متصل می شوند.
سندرم طناب مرکزی (CCS) عبارت است از آسیب ناکامل به طناب نخاعی گردن که منجر به ضعف حرکتی گسترده تر اندام های فوقانی نسبت به تحتانی می شود. مکانیسم آسیب از صدماتی ناشی می شود که به باز شدن بیش از حد اسپرز استخوانی موجود (رشد غیر طبیعی استخوان)، بدون این که آسیبی به ستون مهره ها وارد شود، منجر می شود.
مکانیسم و علل آسیب دیدگی
سندرم طناب مرکزی (CCS) به طور معمول در بیماران مبتلا به آسیب های اتساعی )باز شدگی بیش از حد) که در آن طناب نخاعی بین اسپرز استخوانی اسپوندیلوز قدامی گردنی و رباط پشتی کانال نخاعی (رباط طولی خلفی) که به آن رباط زرد یا فلاوم گویند، فشرده و باریک می شود. رباط زرد یک رباط قوی است که قسمت تیغه ها (لامینا)ی قوس مهره ای دو مهره مجاور در ستون فقرات را به یکدیگر متصل میکند. این رباط از عناصر عصبی و طناب نخاعی محافظت کرده و باعث ثبات نخاع می شود به طوری که بین جسم مهره ها حرکت بیش از حد رخ نمی دهد.
آسیب در نتیجه فشار قدامی و خلفی نخاع رخ می دهد و منجر به ادم، خونروی و یا ایسکمی (کم خونی موضعی) در بخش مرکزی طناب نخاعی می شود. محل بسیاری از آسیب ها در بخش وسط به پایین طناب نخاعی گردن است. به دلیل ساختار لایه ای راه هرمی یا راه قشری نخاعی (Corticospinal Tract)، با فیبرهای عصبی میانه در ناحیه بازو و جانبی در ناحیه پا، بازو ها در مقایسه با پاها بیشتر تحت تاثیر قرار می گیرند و بدین طریق منجر به اختلال حرکتی می شوند.
طناب نخاعی امتدادی از سیستم عصبی مرکزی (CNS) است که شامل مغز و نخاع می باشد. طناب نخاعی در پایین ساقه مغز، در منطقه ای به نام بصل النخاع آغاز می شود، و در کمر به تدریج باریک می شود و مخروط انتهایی (Conus medullaris) را ایجاد کرده و در آن نقطه به پایان میرسد.
از لحاظ کالبد شناسی، طناب نخاعی از راس بالاترین استخوان گردن یا به عبارتی اولین مهره ی گردن به نام مهره C1، امتداد یافته و تقریبا تا سطح بالاترین مهره کمری به نام مهره ی L1 می رسد. مهره ی L1 بالاترین استخوان کمر بوده و درست در زیر قفسه سینه قرار دارد. طول طناب نخاعی حدود ۱۸ اینچ (۴۵ سانتی متر) است و شکل نسبتا استوانه ای دارد. بخش های سرویکال (گردنی) و لومبار (کمری) دو منطقه برجسته طناب نخاعی را ایجاد کرده اند. یک بافت همبند به نام فیلوم ترمینال یا رشته ی انتهایی از را مخروط انتهایی شروع شده و تا لگن ادامه می یابد.
در انتهای طناب نخاعی (یعنی مخروط انتهایی)، ناحیه “دم اسب” قرار دارد؛ این ناحیه مجموعه ای از عصب هایی است که نامش از کلمه لاتین “cauda equina”، به معنای دم اسب برگرفته شده است (آناتومیست ها یا کالبد شناسان اولیه فکر می کردند که مجموعه ی این اعصاب شبیه دم اسب است).
مایع مغزی نخاعی (CSF) طناب نخاعی را احاطه می کند، که آن هم توسط سه لایه محافظ به نام مننژ یا پرده های مغزی (سخت شامه، عنکبوتیه و نرم شامه) محافظت می شود
این بیماری خیلی شایع نیست ولی نادر هم نیست . این بیماران دچار انقباضات غیر ارادی و مکرر نصف صورت خود هستند. این بیماری تیک نیست و بیمار نمی تواند اگر بخواهد دقایقی کاملا آنها را کنترل نماید.
تفاوت همی فاسیال اسپاسم با تیک
در تیک ما نمی گوییم حرکات غیرارادی هستند بلکه شخص بنا به عادت یا استرس یک حرکتی را بسیار تکرار میکند بطوریکه به شکل یک عادت ناخواسته هم در می آید. اگر به فرد دچار تیک بگوییم این حرکت را تکرار نکن میتواند دقایق یا حتی ساعاتی آنها را تکرار نکند اما در همی اسپاسم این امر مقدور نیست. حتی در موارد پیشرفته و نسبتا شدید در خواب هم تکرار میشود و شما میتوانید با مشاهده این انقباضات در صورت بیمار در زمان خواب عمیق آن را از تیک متمایز کنید.
عملکرد همی فاسیال اسپاسم
این بیماری اغلب از یک قسمت صورت شروع میشود که بیشتر از ناحیه یک چشم است. بیمار در طرف مبتلا پلک بیشتری میزند و اگر دقت کنید چشم مبتلا به اندازه طرف سالم باز نمیشود (مثل اینکه فرد چشمک میزند). به اشتباه ممکن است بگویند افتادگی پلک دارد ولی اگر دقت شود میبینید که پلک شل و افتاده نیست بلکه منقبض و جمع شده است و موقع انقباض با دست هم باز نمی شود. سپس انقباضات به اطراف دهان هم کشیده شده و صورت هم در آنطرف جمع و منقبض میشود و به اصطلاح صورت کج میشود. در روزهای اول ابتلا ممکن است گاهی خود به خود برطرف شود ولی معمولا روز به روز بیشتر می شود . انتشار این انقباضات گاهی به گردن و اطراف گوش و حتی پوست پیشانی و جلو سر هم در همان طرف منتشر میگردد. برخلاف فلج نیمه صورت یا بلز در این حالت خطر مهمی متوجه شخص نیست بلکه از جهت زیبایی و ناخوشایندی چهره اهمیت دارد. این بیماری درد یا بی حسی در صورت ندارد. علائم دیگر مانند دوبینی و تهوع و مشکل بلع همراه ندارد. اختلال واضحی در تکلم ایجاد نمی شود. علت این بیماری وجود یک شریان در کنار عصب صورتی و وارد شدن فشار ناشی از ضربانات این شریان بر عصب است. این تماس اغلب در داخل مغز و محل خروج عصب از ساقه مغز است.
جمجمه یک ساختار استخوانی است که در تمامی انسان ها و حیوانات وجود دارد که به عنوان چهارچوب سر عمل میکند.جمجمه ساختار صورت را حفظ میکند و مغز را هم از صدمه دیدن حفظ میکند.
جمجمه بدون در نظر گرفتن استخوان متحرک فک تحتانی ، کرانیوم نامیده میشود. کرانیوم از دو بخش تشکیل شده است. جمجمه مغزی که بخشی از جمجمه است که وظیفه حفاظت از مغز را بر عهده دارد. و قسمت دوم استخوانهای صورت ، در جلو و پایین جعبه مغزی قرار گرفته است و اسکلت صورت را میسازد. استخوانهای جعبه مغزی ۸ عدد هستند ۴ عدد فرد و میانی و ۲ عدد زوج و طرفی هستند. استخوانهای صورت ۱۴ عدد هستند که ۶ عدد زوج و ۲ عدد فرد هستند.
قاعده جمجمه در کجا قرار دارد؟
قاعده جمجمه در قسمت تحتانی جمجمه قرار دارد و بسیاری از رگهای خونرسان مغز بر روی آن قرار گرفته است به همین دلیل بسیار مهم و حساس می باشد و در صورت بروز تومور باعث فلج همیشگی و گاهی منجر به مرگ می شود. محل قرار گیری این قسمت بر روی سینوس ها ،بینی ، و گوش میانی می باشد به همین دلیل با ایجاد بیماری های بینی و سینوسی ،قاعده جمجمه هم درگیر می شود
غده صنوبری یا پینه آل (Pineal gland) در عمق مغز قرار دارد. کارکرد دقیق آن هنوز مشخص نیست، البته این غده هورمونی به نام ملاتونین را ترشح میکند که با چرخه روزانه خواب و بیداری مرتبط میباشد و احتمالا یک نقش مخالف با هورمون محرک بیضهها و تخمدانها نیز دارد.
در زیر نیمکرههای مخ و در بین دو برجستگی جلویی از برجستگیهای چهارگانه مغز میانی، غده کوچکی قرار دارد که به علت شباهت به صنوبر، غده صنوبری یا پینهآل نامیده میشود. این غده یک ساختمان خاکستری رنگ متمایل به قرمز کوچکی به اندازه یک نخود است که درست در جلوی مخچه جای دارد. در نوزاد انسان، غده پینهآل نسبتا بزرگ است، ولی قبل از بلوغ به مقدار زیادی تحلیل میرود. غده پینه آل هورمونی به نام ملاتونین را ترشح می کند که تنظیم کننده ساعت داخلی ( بیولوژیک) بدن است. میزان ترشح هورمون ملاتونین در تاریکی افزایش می یابد. لذا هنگام شب میزان ملاتونین خون در بالاترین سطح خود قرار دارد که در طی روز به تدریج از مقدار آن کاسته می شود. نور وارد شونده به چشم ها نه تنها به دید ما کمک می کند، بلکه ساعت داخلی بدن را از طریق غدد صنوبری و هیپوفیز به فعالیت وا می دارد. این غده تنظیم کننده آغاز بلوغ بوده، انسان را به خواب وامی دارد و بر حالات خلقی فرد تاثیر می گذارد. از کارهای شناخته شده غده پینهآل در انسان، اثر آن در به تأخیر انداختن بلوغ و افزایش ترشح آلدوسترون از بخش قشری غده فوقکلیوی است. غده پینهآل را یکی از ساعتهای زیستی بدن نیز میدانند که در تنظیم پدیدههای تناوبی شرکت دارد. غده پینه آل نقش مهم تنظیمی در عملکرد جنسی و تولید مثلی ایفا می کند
ستون فقرات از ۳۳ استخوان تشکیل شده که روی همدیگر قرار گرفته اند. این استخوان ها توسط رباط ها و ماهیچه ها به یکدیگر متصل هستند و در راستای به خصوصی قرار گرفته اند. ستون فقرات اصلی ترین نقطه اتکا بدن است و قامت فرد بر روی آن استوار است. به کمک ستون فقرات میتوانید خم و راست شوید و بدن خود را به طرفین بچرخانید.
انحنای ستون فقرات
هنگامی که از پهلو به ستون مهره ای نگاه کنیم در این ستون انحناهایی را مشاهده می کنیم ، حالتی مانند حرف S دارد. ستون فقرات در ناحیه گردنی و در قسمت پایین کمر دارای خمیدگی به سمت داخل و در ناحیه میانی و پایین تر از کمر دارای خمیدگی به سمت بیرون است. وجود این انحنا ها باعث می شود ستون فقرات مانند یک فنر شوک های وارد شده را جذب کند، تعادل داشته باشد و در طول ستون مهره ای دارای دامنه حرکتی باشد.
آنوریسم مغزی (کلاف عروقی مغز) عبارت است از ایجاد یک برآمدگی بادکنک مانند در دیواره یکی از شریانهای مغز. گاهی اوقات آنوریسم، رشد کرده و پس از وارد کردن فشار بر ساختارهای مجاور خود، در نهایت پاره میشود. نشت یا پارگی عروق مبتلا به آنوریسم باعث علائم و عوارض مختلفی، از سردرد شدید گرفته تا سکته مغزی یا مرگ، میشود. در اکثر موارد، آنوریسم به طور اتفاقی و طی اسکنی که برای مشکل دیگری انجام میگیرد، تشخیص داده میشود. نوع و شدت خطرات ناشی از پارگی آنوریسم به محل و اندازه آن بستگی دارد. گزینههای درمانی موجود برای این عارضه عبارتند از تحت نظر قرار گرفتن توسط پزشک، جراحیهای بسته و کلیپینگ (بستن آنوریسم با قرار دادن کلیپس در گردن آن)، عمل کوییلینگ، یا عمل بای پس.
آنوریسم مغزی چیست؟
دایره ویلیس محل پیوند چهار شریان مغز است که دو عدد آنها شریانهای کاروتید و دو عدد دیگر شریانهای مهرهای هستند، که مواد مغذی مغز (خصوصاً اکسیژن و گلوکز) را تأمین میکنند. این حلقه از شریانها زیر مغز قرار گرفته و شریانهای کوچکتری از آن به سراسر مغز منشعب میشوند. گاهی اوقات در محل برخورد این شریانها نقاط ضعیفی ایجاد میشود. در برخی موارد در این نقاط ضعیف برآمدگیهایی پر از خون به وجود میآید که در نهایت به کیسههایی در رگهای خونی به نام آنوریسم تبدیل میشوند. با پاره شدن یا نشت کردن این نواحی کیسه مانند، خونِ خارج شده وارد بافتهای مجاور میشود.
نورواندوسکوپی یک روش جراحی کم تهاجمی است که در آن جراح از طریق ایجاد سوراخ های کوچک (به اندازه یک سکه) در جمجمه یا از طریق دهان و بینی به انجام جراحی می پردازد.
نورواندوسکوپی امکانات زیر را به جراح های مغز واعصاب می دهد:
• دسترسی به نواحی از مغز که از طریق جراحی عادی مغز امکان دسترسی به آنها وجود ندارد. • خارج کردن تومور بدون بریدن و آسیب زدن به نواحی دیگر مغز.
نورواندوسکوپی با استفاده از یک آندوسکوپ، یک تلسکوپ کوچک مجهز به یک دوربین فیلمبرداری با وضوح بالا و یک محل دید انجام می شود و به جراح این امکان را می دهد تا جهت یابی کند و به تومور دسترسی پیدا کند. برای خارج کردن تومور یا نمونه برداری از آن (بیوپسی) جراح مغز و اعصاب تجهیزات خاصی را به سر اندوسکوپ متصل می کند و معمولا از اندوسکوپ اضافی همراه با فورسپس و قیچی که به انتهای آن وصل شده است استفاده می کند. انواع تومورهای مغزی که با نورواندوسکوپی درمان می شوند
بیماری مغزی عروقی به مشکلات رگهای خونی در مغز گفته میشود که جزء شایعترین بیماریهای کشنده در سراسر جهان بوده و منجر به آمار بالایی از سکته مغزی، خونریزی مغزی و عوارض دیگر میشود.
بیماری عروق مغزی از راههای مختلفی میتواند بروز پیدا کند که یکی از شایعترین آنها عارضه آترواسکلروز یا تنگی عروق مغزی است که طی آن میزان خونرسانی به مغز محدود و یا به طور کلی متوقف میشود و باعث وقوع سکته مغزی و حملات ایسکمی گذرا و به مرور زمان منجر به بروز اختلالات شناختی و زوال عقل خواهد شد.